.

 موقعیت جغرافیایی:

شهرستان دالاهو با مساحت ۱۹۳۰ کیلومتر مربع ، در قسمت غربی استان کرمانشاه بین ۹َ°۳۴ تا ΄۴۶ °۳۴ عرض شمالی و΄۵۳ ° ۴۵ تا ΄۳۵ °۴۶ طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شده‌است، که از شمال به جوانرود وثلاث باباجانی، از غرب به سرپل ذهاب، از جنوب غربی به گیلان غرب، از شرق و جنوب شرقی به اسلام آبادغرب و از شمال شرق به کرمانشاه محدود می‌شود. اهالی این منطقه بیشتر از طوایف گوران کرندی، باباجانی و دهستان‌های بیونیج و بان زرده و از نژاد کرد بوده و با گویش کردی. گورانی که ترکیبی از لهجه‌های کردی اورامانی،کرمانج ، لکی و کردی کرمانشاهی است ، تکلم می‌کنند. کتب کلامیِ شان نیز به سبک کردی گورانی نگاشته شده است.از نظر اعتقادی اکثریت مردمان این دیار ( ۸۳%) پیرو مسلک اهل حق و اقلیتی از آنان اهل تسنن (۱۳%) و تشیع (۴%) هستند..



پیشینه تاریخی:
در خصوص قدمت و دیرینگی تمدن و تاریخ  آثار  باستانی به جای مانده  بیانگر قدمت  آن به دوران ایران باستان ( دوره ساسانی ) و قبل ازظهور اسلام بر می گردد. بر اساس نوشته ها و یادداشت های تاریخ نویسان ؛ کرند(کارینا) چنین توصیف شده است.باید همان کرند باشد  کرند در میان کوهی بلند واقع است و آب و هوایش دلپسند و نافع ، بام خانه هر یک صحن خانه دیگری است؛ واز دور با شکوه  واز هر عیب و  ، عاری  و بریست ، از یک طرف کوه  واز طرف دیگر باغات بسیار دارای باروئی مهم و حول و حوش آن روستاهای پرجمعیت خوب و میوه جات مرغوب، انگورش مشهور آفاق و هندوانه اش در شیرینی طاق.

  درباره دالاهو:

شهرستان از لحاظ صنایع دستی مانند: چاقو سازی ، فلز کاری وساخت ادوات موسیقی و ابزار کشاورزی، گلیم، گیوه موج (چادر شب) وسبد پیشینه ای دیرینه دارد بطوری که این صنایع با اندک تغییراتی به خارج از کشور صادر می‌شوند. مردمان ساکن دالاهو از اقوام کرد هستند که به زبان کردی و گویشهای جافی ، کلهری و قلخانی تکلم می‌کنند.مردم ساده و صمیمی این منطقه همچنان لباسهای محلی خود را می‌پوشند که صفا و صمیمیت آنها را در چشم مسافران دو چندان می‌کند. از پوشاک مردان می‌توان شیه و ، شلوار جافی، کوله بال، کلاو، کلاش و از پوشاک زنان شیه و پاپوش ، جلسقه ، ماشته ، سرون ، سلته و زبون را نام برد.دالاهو نام کوه مرتفع این منطقه‌است که از طبیعت زیبایی برخوردار است. این شهرستان در مسیر اصلی راه کربلا قرار گرفته است.مهمترین ارتفاعات منطقه کوهستانی دالاهو کوه نوا است که آب و هوای معتدل و سرد کوهستانی را برای این منطقه به ارمغان آورده است. به جرات می‌توان گفت این شهرستان دیدنی بیشتر زیبایی توصیف ناپذیرش را مدیون سرابها و رودخانه‌های خروشان است که از مهمترین آنها می‌توان سراب خروشان شالان یا همان ریجاب را نام برد. مهمترین رودخانه‌های شهرستان دالاهو رودخانه کرند است و از دیگر رودخانه‌های آن می‌توان به زمکان، هورو و بریشاه اشاره کرد. سراب کرند غرب، رشمینه قورچی باشی ، سفرشاه ، قلعه زنجیر و تختگاه جهانبخش هم از دیگر رودخانه‌های این منطقه است. وجود طبیعت بکر و جلوه‌های طبیعی منطقه ریجاب ازجمله جنگلها، کوهستانهای مرتفع ، کوه دالاهو ، رودخانه‌ها، دره‌ها و چشمه‌هااین منطقه رااز سایرمناطق استان متمایز کرده است.مردمان ساکن دالاهو از اقوام کرد هستند که به زبان کردی و گویشهای جافی ، کلهری و قلخانی تکلم می‌کنند. مردم ساده و صمیمی این منطقه همچنان لباسهای محلی خود را می‌پوشندکه صفا و صمیمیت آنها را در چشم مسافران دو چندان می‌کند.ازپوشاک مردان می‌توان شیه، شلوار جافی، کوله بال، کلاو، کلاش و از پوشاک زنان شیه و پاپوش ، جلسقه ، ماشته ، سرون ، سلته و زبون را نام برد.

  تقسیمات سیاسی:

شهرستان دالاهو از دو بخش؛ مرکزی و گهواره تشکیل شده‌است. بخش مرکزی شامل؛ شهر کرند غرب و سه دهستان؛ حومه، بانزرده و بیونیج با ۶۸ روستا، مزرعه ومکان مصوب که در حال حاضر ۴۴ روستای آن دارای سکنه می‌باشد. کرند غرب؛ گهواره؛ ریجاب سه شهر شهرستان دالاهو می‌باشند. بخش گهواره شامل؛ شهر گهواره و دو دهستان قلخانی و گوران با ۱۲۸ روستا، مزرعه و مکان مصوب که در حال حاضر ۱۰۷ روستای آن دارای سکنه می‌باشد.از مجموع ۱۹۶ روستای شهرستان ۱۴۸ روستای آن دارای سکنه می‌باشد.

 مذهب و مکانهای مقدس:

بیشترین اهالی شهرستان پیرو آیین اهل حق هستند و اقلیت سنی مذهب و شیعه در آن زندگی می‌کنند. همچنین شماری از جمعیت نیز پیروی یهودیت هستند. از مکانهای مقدس این شهرستان می‌توان به آرامگاه پیر بنیامین، پیرموسی و بهلول در بخش مرکزی، آرامگاه بابایادگار و داود کو سوار در ریجاب و نیز خانه و آرامگاه سید شمس الدین حیدری در روستای توتشامی اشاره کرد.

   دستاوردها

شهرستان از لحاظ صنایع دستی مانند: چاقو سازی، در ایران چاقوی شهرهای کرندغرب و زنجان معروف هستند اما گفته می شود که صنعت چاقوسازی در کرندغرب،پیشینه ای حدود سه هزار سال دارد. در کتاب «منم تیمور جهانگشا» اثر امیر تیمور گورکانی از قول تیمور لنگ چنین آمده است: «در 90 کیلومتری شهر قره میسین ( کرمانشاه فعلی) شهری زیبا در کنار کوهپایه ای عظیم بود بنام کرند که استادکاران ماهری داشت، من در آنجا ماندم، اسبانم را نعل بندی کردم، توسط استادکاران خنجر و شمشیر زیادی ساخته شد که آنها را خریدیم، من فتح عراق را مدیون صنعتگران این شهر می داند. چاقوهای دست ساز کرندغرب می تواند تا 50 سال ماندگاری داشته باشد. علاوه بر چاقو، هنرمندان کرندغربی از آهن اسقاط و ضایعات آهنی تولیداتی مانند کلیدهای رمزی، کاردهای آشپزخانه، انواع سیخ کباب، قندبر، کاردهای فشنگی، انبر، ساطور، قندشکن، گاو آهن های کوچک و بزرگ، داس، تبر و ابزار دیگری از جمله وجین کن و منقل نیز تولید می کنند. صنعت چاقوسازی سنتی در کرندغرب هم اینک حدود 300 نفر را دارای شغل کرده است. فلز کاری و ساخت ادوات موسیقی و ابزار کشاورزی، گلیم، گیوه موج (چادر شب) و سبد پیشینه‌ای دیرینه دارد بطوری که این صنایع با اندک تغییراتی به خارج از کشور صادر می‌شوند. همچنین در این شهرستان صنعت تنبور سازی رونق دارد و تنبورهای دست ساز هنرمندان گهواره‌ای جز بهترین و مرغوبترین تنبورهاست که در بهترین موزه‌های جهان جای دارد.

جاذبه‌های گردشگری

1)    گهواره
2)   باغات انبوه
3)   روستای شالان
4)   رودخانه زمکان
5)  كوه نوا (كوه نوح)
6)  كوههاى دالاهو

7)    سراب کرند و حریر
9)      محوطه دارو گردکان                                                
10)   دریاچه مصنوعی رشمینه    
11)   تپه چیا، پارک تاریخی امیر     
12)   سلسله رشته کوه‌های دالاهو                         

 جاذبه‌های تاریخی:

از دیگر روستاهای این منطقه می‌توان روستای حریر را نام برد. روستای حریر به دلیل برخورداری از موقعیت طبیعی و اقلیمی مطلوب ، مناظر و جلوه‌های طبیعی منحصر به فردی دارد، مراتع سبز و حاصلخیز روستا بویژه در بهار و تابستان و پاییز زیباییهای شگفت‌انگیز و جلوه‌های جذابی پدید می آورد. یکی از چشم‌اندازهای بسیار زیبای روستا، مناظر اطراف سراب حریر می‌باشد که از درختان بلند، گیاهان و گلهای وحشی پوشیده شده است.

1)  سرخه دیزه:

  
2)  تاق گرا

3)  مقبره ابودجانه

4) آرامگاه بابا یادگار

بزرگان دالاهو:

غلامرضا رشید یاسمی زاده گهواره نویسنده و شاعر معاصر و همچنین استاد دانشگاه تهران بودند .
علی اکبر مرادی زاده شهر گهواره معلم آهنگساز و مقام دان معاصر
طاهر یارویسی.