.

 
تغذیه مصنوعی سفره های آب زیرزمینی دشت سراب نیلوفر با استفاده از کانال های زهکشی، عنوان یک طرح پژوهشی است که توسط گروه منابع آب و هیدرولیک معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی کرمانشاه انجام گرفته است.
 
به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی کرمانشاه در این طرح پژوهشی آمده است: ذخیره سازی آب با استفاده از مخازن زیرزمینی به لحاظ اقتصادی سرمایه گذاری کمتری را می طلبد. افت سطح آب زیرزمینی ناشی از بهره برداری بی رویه از این منابع، در 163 دشت کشور کشاورزی و توسعه اقتصادی پایدار را دچار چالش کرده است.
 
در این پژوهش، اولویت بندی کانال های زهکشی به منظور تغذیه مصنوعی آبهای زیرزمینی دشت سراب نیلوفر به عوان هدف محیطی و فرسایش و رسوب در منطقه مطالعاتی سراب نیلوفر انجام پذیرفته است. طی عملیات گسترده صحرایی اطلاعات دقیق مکانی چاه ها و نیز کلیه اطلاعات مربوط به بهره برداری از منابع آب سطحی و زیر زمینی، موقعیت کانال ها و خصوصیات کانال ها، مسائل اجتماعی مربوط به استفاده از کانال ها، جمع بندی دیدگاه های مردم نسبت به عمل تغذیه در کانال ها و ... صورت پذیرفت و 13 لایه مختلف اطلاعاتی تهیه و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) نسبت به اولویت بندی کانالها اقدام شد.
 
بر این اساس کانال هایی که ارزش بالاتری را به خود اختصاص داده بودند در راس قرار گرفته و بقیه بر حسب میزان ارزش کسب شده و دامنه کل امتیازات در هفت گروه تقسیم بندی شدند. بر این اساس 4 اولویت اول دارای اهمیت تغذیه ای هستند و سه اولویت پایانی به دلیل دارا بودن محدودیت های تغذیه به عنوان کانال قابل تغذیه مدنظر قرار نگرفته اند.
 
نتایج به دست آمده این پژوهش به شرح زیر می باشد: بر اساس اندازه گیریهای 15 سال قبل تاکنون مقدار این افت سطح آبهای زیرزمینی در سراب نیلوفر بطور متوسط در سال پایه برابر 7/1 متر بوده است. از مجموع 7/1 میلیون متر مکعب حجم کانال های زهکشی موجود در منطقه 1/1 میلیون متر مکعب معادل 66 درصد از حجم کل کانال ها قابل تغذیه می باشد. میزان تغذیه سالانه در مجموع 41/37 میلیون متر مکعب می باشد. از طرف دیگر حاصل جمع تخلیه چاه های کشاورزی و شرب ، تخلیه خروجی جانبی و تبخیر واز سطح زیر زمینی می باشد 38/66 میلیون متر مکعب تخلیه برآورد گردیده است. تغییرات حجم مخزنی منفی بوده و برابر 97/28- میلیون متر مکعب می باشد. در مجموع می توان حجم آبی برابر 73/8 میلیون مترمکعب آب را در سفره این دشت نفوذ داد اما همچنان میزان تغییرات مخزنی منفی باقی خواهد ماند اما به عددی برابر 24/20- میلیون متر مکعب کاهش پیدا خواهد نمود.
 
همچنین از جمله دستاوردهای این طرح می توان به موارد زیر اشاره کرد: این طرح با لحاظ 15 لایه اطلاعاتی و ارزش گذاری بر اساس روش ahp، برای نخستین بار در کشور استفاده از کانال های زهکشی بدون استفاده را به عنوان بستری جهت تغذیه مصنوعی سفره های آب زیرزمینی پیشنهاد کرده است. نتایج کاربردی و اثربخش این طرح جهت اجرایی شدن با اولویت در دستور کار سازمان کارفرما قرار گرفته است. با اجرای طرح 1/30 درصد از اضافه برداشت آبخوان ازاد دشت سراب نیلوفر قابل جبران است.